Ná Fothaigh na Troill

Baineadh úsáid as an idirlín in Éirinn don chéad uair 25 bliain ó shin an tseachtain seo. Siar i 1991, is féidir a rá nach raibh aon bharúil ag an ghnáth duine faoin tionchar a bheadh ag an gléas nua seo ar ghach gné den saol timpeall orainn. Is beag rud a dhéanaimid anois gan tionchar de chineál éigean ag an Idirlín air, bíodh sin ar gcuid siopadóireachta, modhanna foghlama, nósanna taistil, srl. Tá cuma ar an scéal anois nach féidir linn aon rud a dhéanamh as ar stuaim féin gan a bheith ag brath ar Google nó ar aip éigean le cuidiú linn nó le rudaí a dhéanamh níos fusa dúinn.

Dár ndóigh, is iomaí rud faoin idirlín atá maith agus úsáideach. Tá tuilleadh deiseanna foghlama ag daoine anois ná mar a bhí riamh, tá sé i bhfad níos fusa teagmháil a dhéanamh le daoine atá thar lear agus tá domhain eile oscailte againn uilig anois mar gheall ar an eolas atá ar fáil dúinn ach le cúpla cnaipe a bhrú, rud nach gcreidfear roinnt blianta ó shin. Ach is é an feiniméan is mó atá i ndiaidh dul i bhfeidhm ar an tsaol atá againn ná na meáin shóisialta. Is féidir gach rud inár saol anois a thaifead agus a roinnt anois ar bhealaí éagsúla. Idir Facebook, Twitter, LinkedIn, Instagram srl, ní hé go bhfuil eolas á roinnt againn lenár gcuid cairde amháin, ach le strainséirí fud fad an domhain fosta. Seo nuair a éiríonn rudaí níos casta.

Is beag duine a bhaineann úsáid rialta as an idirlín nár chuala iomrá ar troill riamh. Is créatúir aisteacha iad na troill. Cé go mbíonn siad comh daingean sin ina gcuid creidimh gur shílfeá gur bhfearr leo bheith ag screadáil ó na díonta, b’fhearr leo bheith inaitheanta, ag caitheamh amach tuairimí conspóideacha le cur isteach ar dhaoine eile ar líne. Níor mhaith leo a n-ainm a chur le rud ar bith a deir siad, agus is minic gur sin mar gheall ar na rudaí atá le rá acu. Is minic a mbaineann na daoine seo úsáid as ainmneacha bréagacha le tuairimí maslacha, droch-mhéasach nó dainséarach a roinnt agus tá a fhios acu go breá nach mbeadh sé inghlactha na rudaí ceánna seo a rá aghaidh go haghaidh le duine.

Dár liomsa, más rud nach bhfuil duine sásta a n-ainm nó a n-aghaidh a chur leis na tuairimí atá acu (seachas i gcás ainm pinn srl) nár chóir go nglacfar leis na tuairimí siúd go dáiríre. Más rud nach mbeifeá sásta rud éigean a rá os ard le duine éigean agus iad sa sheomra ceánna leat, cén fáth an síleann na troill seo go mbeadh sé inghlactha é sin a dhéanamh agus iad i bhfolach taobh thiar de scáileán?

Labhair Joan Burton TD ón Pháirtí an Lucht Oibre faoi na teachtaireachtaí a fhaigheann sí ar na meáin shóisialta go rialta. Cibé rud a shíleann tú faoina cuid polaitíochta, níl sé seo maith go leor. Ní bhaineann na teachtaireachtaí seo lena post, lena polaitíochta nó lena cuid oibre ar bhealach ar bith, is ionsaithe leanúnacha pearsanta iad atá maslach ar fad. Bíonn bagairtí ar bhás, trácht ar an chuma atá uirthi, agus rudaí atá dochreidte maslach nár mhaith leat bheith ag smaoineamh orthu - agus tarlaíonn na rudaí seo uilig mar gheall gur bhean sa tsaol poiblí í. Is léir go mbíonn tuilleadh ionsaithe mar seo dírithe ar mhná ná mar a bhíonn dírithe ar fhir, agus ionsaithe atá iontu. Tá roinnt daoine den bharúil gur chóir neamhaird a dhéanamh ar na rudaí seo mar gheall nach bhfuil siad ag tarlú i 'bhfíorshaol,' ach nuair a léann duine éigean na teachtaireachtai seo ní mhothaíonn siad gur chur i gcéill atá ann.

Níor chóir go mbíonn sprioc ar dhroim duine a luaithe agus a thosaíonn daoine ag roinnt a gcuid tuairimí ar líne. Labhair Mairéad McGuinness MEP faoin tionchar a bhíonn ag na hionsaithe seo uirthi agus í ag déanamh a poist. Déanann sé dochar do mheabhairshláinte an duine atá ar an taobh eile den ionsadh agus cuireann sé as do dhaoine bheith ag smaoineamh faoi dhul isteach i saol poiblí i dtús báire. Ta sé deacair an damáiste a dhéantar ag na troill seo a mheas mar gheall air seo, ach is cinnte gur droch-thionchar iad ar dhaoine ar mhaith leo a nguth a ardú.

Creidim go bhfuil díospóireacht leanúnach láidir de dhíth orainn leis an daonlathachas a chothú. Mura bhfuil muid in ann ár gcuid tuairimí a roinnt, fiú má tá siad conspóideach, ní bheith muid in ann dúshlán a chur roimh dhaoine eile nó fhoghlaim faoi dhearcthaí eile atá amuigh ansin. Tá spás de dhíth do dhíospóireacht ach ba chóir go mbeadh an spás sin slán.

Ar an tseachtain seo cháite, chonaic muid an sampla is measa riamh den chultúr ina bhfuil daoine in ann ionsaithe a dhéanamh ar dhaoine mar gheall nach n-aontaíonn siad leo. Cailleadh Jo Cox MP nuair a ghlac fear cinneadh go raibh a chuid tuairimí níos tábhachtaí ná saol s'aici. Tugadh le fios an seachtain seo cháite go raibh Jo Cox buartha faoina sábháilteacht phearsanta mar gheall ar na bagairtí a rinneadh ar líne ag strainséirí agus ag troill. Is cailliúint tubaisteach í an bhean láidir, cliste, cineálta seo a chaith a saol ag cuidiú le daoine eile. Léiríonn an scéal dó-chreidte brónach seo nach leor caitheamh leis na bagairtí seo mar rud a tharlaíonn i gcibearspás amháin. Creidim gur chor cinniúna é seo sa dioscúrsa seo maidir le hionsaithe ar líne. Cé nach bhfuil a fhios agam fiú ar roinn fear an ghunna a chuid tuairimí ar na meáin sóisialta é féin, is cinnte gur rinneadh radacú air mar gheall ar an chultúr súrach seo.

Deirtear gur beag rud gur féidir a dhéanamh faoi na rudaí seo mar gheall ar shaoirse cainte an duine eile, ach má ligtear don nimh seo teacht isteach mar chuid de gnáthchomhrá atá againn, cad é a chíallaíonn sé sin don tsaoirse cainte? An leor neamhaird a dhéanamh ar na troill? An fiú bheith ag argóint leo? Cad é is féidir a dhéanamh le cur in iúl do na daoine seo nach bhfuil sé ceart nó cothrom go bhfuil siad ag déanamh na rudaí seo? Caithfidh go bhfuil bealach eile ann le daoine a chosaint ar líne gan cur isteach ar shaoirse cainte. Tá dualgas ar na comhlachtaí meáin shóisialta bheith i bhfad níos gníomhaí ar na ceisteanna seo, mar tá sé seo ag tarlú sa fhíorshaol. Tá cur chuige úr de dhíth, cur chuige níos dearfaí ina mbeidh gach duine in ann úsáid a bhaint as na suíomhanna agus na spásanna seo gan a bheith buartha faoi na freagraí a thiocfaidh ar ais ó na troill. Idir an dá linn, ná fothaigh iad.